Op bezoek bij Wouter de Graaf
Tekst en foto’s: Jan van Zuilen De Klep nummer 258
De grootste verrassing van het thema Porsche op het IHF 2023 waren zonder twijfel de trekkers die in een halve cirkel rond het podium stonden. Dat waren stuk voor stuk Porsches die niet eerder in Nederland te zien waren. Daaronder ook vijf trekkers die Porsche zelf nooit heeft gebouwd, maar misschien wel had willen bouwen. Zoals de 6-cilinder Porsche Senior van Wouter de Graaf.
We maakten in Panningen al kennis met Wouter en spraken toen af dat we hem een keer thuis in Spijk (aan de Linge, vlakbij Gorinchem) zouden opzoeken om het verhaal achter de Porsche Senior op te tekenen. En tevens om zijn andere Porsches te bekijken, want voor hij aan de Senior begon had Wouter al een Junior uit 1961 en een Super uit 1959 opgeknapt en in de werkplaats staat nu een Standard Star uit 1963 te wachten op restauratie.
Sleutelen aan iets of zelf iets maken heeft Wouter van jongs af aan altijd graag gedaan en doet hij nog steeds. Vandaar dat hij ook met veel plezier gewerkt heeft aan de bouw van zijn Porsche Senior. Een project waar hij zes jaar aan heeft gewerkt en dat pas afgelopen voorjaar zo ver klaar was dat Wouter er mee naar buiten kon komen. Het idee ervoor deed hij op tijdens een zomervakantie aan het Bodenmeer, vlakbij de plek waar de vroegere Porschefabriek staat. „Toen we daar waren,” zegt Wouter, „was er in de buurt van de camping een oldtimertreffen waarop ook Porsches te zien waren, dus daar wilde ik wel naar toe. Er stond onder meer een 3-cilinder Porsche Gigant met vierwielaandrijving. Zo’n trekker had Porsche bij mijn weten nooit gemaakt, dus daar wilde ik het fijne wel graag van weten.”
Wouter zocht de eigenaar op. Dat bleek ene Manfred Krämer te zijn. Sinds het IHF in Panningen weten de meeste bezoekers wel wie dat is. Daar stond Krämer immers met vier bijzondere Porsches in de ring voor het podium. Dat waren naast de al genoemde vierwiel-aangedreven Gigant, de types Brutus, Evolution en Mythos. Op het oldtimertreffen bij het Bodenmeer had Manfred alleen de Gigant meegenomen, maar hij vertelde Wouter wel dat hij thuis nog meer bijzondere Porsches had staan in zijn privémuseum. „Hij nodigde me uit om daar ook een kijkje te gaan nemen en dat heb ik toen natuurlijk graag gedaan. Hij bleek ook een boek over Porsche (*) te hebben geschreven en dat heb ik toen ook meteen maar gekocht. Ik kan wel zeggen dat ik het wel driemaal helemaal van de eerste tot de laatste letter gelezen heb. Zo boeide me dat,” zegt Wouter. In het kort komt het er op neer dat Manfred Krämer dankzij contacten met twee technici die bij de Porschefabriek hadden gewerkt, heel veel informatie heeft gekregen over waar de ontwikkelingsafdeling in de laatste jaren voor de sluiting van de fabriek, mee bezig was. Dat was vooral met de ontwikkeling van een geheel nieuwe trekkerlijn met een eveneens geheel nieuwe generatie luchtgekoelde dieselmotoren, waaronder ook een 6-cilinder. Tot uitvoering zijn die plannen echter nooit gekomen om de eenvoudige reden dat het moederbedrijf van Porsche, de firma Mannesmann, eind 1963 besloot te stoppen met de fabricage van trekkers.
Op papier waren de plannen echter al best ver gevorderd. Van één model is zelfs nog een prototype gebouwd, dat nu ook in bezit is van Manfred Krämer. De trekker die hij in Panningen bij zich had, heeft Krämer echter zelf gebouwd op basis van de tekeningen op papier. Wouter: „Hij noemt die ook prototypen maar eigenlijk is dat niet helemaal juist. Hij heeft ze zelf gebouwd maar wel zo dat het prototypen hadden kunnen zijn als Porsche langer door was gegaan met trekkers. Ook de namen heeft hij zelf bedacht.”
Het bracht Wouter echter wel op het idee om ook een Porsche te bouwen en dat is dus de 6-cilinder Senior geworden. „Net als de Brutus van Manfred Krämer heb ik die naam zelf verzonnen, maar Porsche had hem evengoed zelf kunnen bedenken. De kleinste Porsche is immers een Junior, wat is er dan logischer om de grootste Senior te noemen?”
Wouter nam net als Manfred Krämer voor zijn Senior een Deutz als basis, in dit geval een D7506 met een 6-cilindermotor van 75 pk, 10 pk meer dan de Brutus. Wouter heeft in totaal zes jaar aan de trekker gewerkt. Afgelopen voorjaar werd het project voltooid. Alleen echte kenners zullen in het eindresultaat nog iets van Deutz herkennen; ieder ander ziet meteen dat de Senior een Porsche is. „Dat was ook mijn uitgangspunt,” zegt Wouter, „hij moest eruit zien als een echte Porsche. Of anders gezegd: het moest een trekker worden zoals Porschefabriek hem gemaakt zou hebben als ze langer waren doorgegaan.”
Opgeleid als monteur en werkzaam bij een landbouwmechanisatiebedrijf heeft techniek weinig geheimen voor Wouter. Voor het reviseren van een motorblok of versnellingsbak draait hij zijn hand niet om. Een ander verhaal was het plaatwerk. Dat heeft Wouter zelf moeten maken. „Ik heb nog even geprobeerd om van twee motorkappen van een Super één motorkap te maken die paste om de Deutzmotor, maar dat ging niet. Die heb ik dus ook helemaal moeten namaken. Net als de neus.” Als voorbeeld diende het enige prototype dat ooit van de nieuw geplande tractorenserie is gemaakt en dat zoals gezegd bij Manfred Krämer in het museum staat. Ook de motorkappen en neuzen van de Porsches waarmee Manfred zelf in Panningen stond waren nagemaakt naar het voorbeeld van dat enige prototype.
Op zijn telefoon heeft Wouter een fotoreportage staan van de transformatie van de Deutz naar een Porsche. Te zien is onder meer hoe hij stalen platen uitklopt tot ze precies dezelfde ronde en bolle vormen hebben die zo kenmerkend zijn voor een Porsche. Dan snap je ook meteen waarom het bouwen van de Senior zo’n tijdrovend proces is geweest. Vaak was het ook een kwestie van eerst iets uitproberen. „Gelukkig kun je tegenwoordig voor vrijwel elke bewerking op het internet filmpjes vinden die je precies uitleggen hoe je het moet doen. Daar heb ik veel profijt van gehad.”
Zijn techniek deelt de Porsche Senior echter nog steeds wel met de Deutz D7506. Dan hebben we het op de eerste plaats over de motor, een 6-cilinder in lijn van 75 pk, de versnellingsbak van ZF met zes versnellingen en vier groepen en de aangedreven voorwiel-as, die eveneens van ZF is. Toch heeft Wouter ook bij de techniek typische Porsche-accenten gezet. Zo heeft hij het luchtfilter dat bij Deutz voor de motor onder de motorkap zit, vervangen door een extern luchtfilter naar het voorbeeld van Porsche. Op de plek van het oorspronkelijk luchtfilter heeft Wouter een compressor ingebouwd om op luchtdruk te kunnen remmen. De Senior staat rondom op flinke sloffen van banden, achter zijn dat 420 85 R38 banden. Een roestvrijstalen uitlaat naar boven en een valbeugel in dezelfde kleuren beige als de velgen van de wielen, completeren het plaatje. Het enige wat de trekker nog meer afmaakt zouden spatborden voor de voorwielen zijn. Wouter: „Heb ik wel aan gedacht, maar ben ik niet meer aan toegekomen. Misschien dat ik die spatborden later nog eens maak.”
(*) Het boek van Manfred Krämer waar Wouter aan refereert heeft als titel Porsche-diesel Traktoren: Mythos und Leidenschaft. Het boek is op het internet nog te bestellen. Het is ook verkrijgbaar als e-book.