VICON-oprichter Herbert Vissers was een vader voor veel mensen
Volgens Jan Tamboer (86) had Herbert Vissers, de man die van VICON een groot bedrijf maakte, een bijzondere wijsheid: ‘Streng maar rechtvaardig was hij een vader voor veel mensen. Geld is wel altijd een probleem gebleven en al kon hij soms de salarissen niet betalen, toen de zaak eenmaal draaide kwam hij op een hoger plan. Hij was bewogen en eerlijk en heeft ondanks tegenslagen sociaal heel veel gedaan. Vissers was een geweldige kerel die veel heeft bijgedragen aan landbouwmechanisatie.’
Jan Tamboer heeft bijna zijn hele werkzame leven voor de VICON gewerkt en is zelfs de bedenker van die naam: ‘Omdat de zaken beter gingen en er over een merknaam gedacht werd kwam Herbert op een dag in 1943 de werkplaats binnen om iedereen te vragen een merknaam te bedenken. Voor mij was dat antwoord niet moeilijk want ik had er al eerder over nagedacht. Ik stond op dat moment aan het smidsvuur en op een beroete afzuigkap schreef ik met mijn vinger VICON, waarvan de eerste letter met een sierlijke krul.’ Herbert Vissers vroeg hem wat dat betekende. ‘Ik antwoordde: VIssers COnstructie Nieuw-Vennep’. ‘Dat is het.’ zei Herbert toen, ‘Ik ga de anderen maar niet meer vragen.’
De familie Vissers, afkomstig uit West-Brabant, Dinteloord en Prinsenland, kwam eind jaren tachtig van de negentiende eeuw naar de Amsterdamse polder, waar nu de Petroleumhaven is. Zij boerden op een akkerbouwbedrijf en hielden mestvee, maar de goedkope graanimporten uit de Verenigde Staten vanwege de heersende landbouwcrisis dwong hen naar elders. Hermanus Vissers huwt met Sijtje Roodenburgh en wordt bedrijfsboer op ‘Vondels Lantleeuw’ bij Willem Udo. Udo was een koetsier die door zijn huwelijk met één van de dames Van der Pol als eigenaar van de hoeve een hereboer werd. Omdat Willem Udo een onaangenaam mens was stapte Manus Vissers op en begint een loonbedrijfje dat later uit zal groeien tot een ongekend landbouwmechanisatiebedrijf.
Jan Tamboer werd in 1925 geboren aan de Hoofdweg in het laatste huis voor de Lisserweg: ‘Overgrootvader Tamboer kwam vanuit Dirksland op Flakkee als pionierpolderjongen naar de juist drooggelegde Meer. Ook grootvader akkerde in de polder en leerde vader Leendert recht en degelijk ploegwerk leveren. Want, zei hij, daarmee leg je de basis van een goede oogst.’ Glimlachend merkt Tamboer op dat de brug voor het ouderlijk huis nu vervangen is door een prachtige bruggenrotonde: ‘En die heeft toevallig de naam Tamboerijn meegekregen.’
Na acht klassen op de School met den Bijbel van meester Dorgelo ging hij als jongen bij een bloemist aan de Lisser Achterweg werken. Met tegenzin, want al snel schrijft hij zijn vader een briefje: Red me, ik wil niet meer naar de bollenboer, en ging solliciteren bij de weduwe Vissers: ‘Ik had met haar een gesprek buiten en stond daar met een pet in mijn hand.’ Hij werd krullenjongen en kreeg 1 gulden 50 per week. ‘Ik begon met de vloeren te vegen maar het leven werd aangenamer.’ Hij huwde met Jacoba Swart die op 1 april 1926 in Rotterdam geboren was: ‘Wij hebben elkaar bij een gemeenschappelijke kennis in Amersfoort ontmoet.’
Hermanus Vissers sterft in 1934 al jong en laat zijn vrouw achter met vier zoons: Cor, Herbert, Bas en Joop. Cor bekwaamt zich in landbouwwerktuigen en begint met de fabricage van dorskasten en persen. Wegens ruimtegebrek vertrekt hij naar Hoofddorp en richt de VIMA (Vissers Machinefabriek) op. Na een periode van repareren van graanmaaiers en dorskasten, die compleet gedemonteerd en eventueel voorzien van nieuwe onderdelen weer in elkaar gezet werden, werd eigenlijk in de oorlogsjaren de basis gelegd voor de latere eigen fabricage. Tamboer: ‘In het najaar van 1944 waarin de elektriciteit werd afgesloten, razzia’s toenamen en het werk nagenoeg stillag vond ik het te gevaarlijk om daar te werken 1943, ik was 18 en werd 3 keer opgeroepen om in Duitsland te gaan werken. In die tijd kenden wij geen armoede, er waren kippen, geiten en varkens.’ Bij Vicon werden oliemolentjes gemaakt om koolzaad te persen. ‘Daar kregen wij veel opdrachten voor omdat die meer olie opleverden dan andere persen. Dat kwam omdat wij het koolzaad eerst op de verwarming van de buurman, die bakker was, legden. Die olie stond eerst uit te zakken en leverde mooie olie op.’
Na 1945 werden de aardappel pootmachines en andere machines een groot succes. Vicon groeide maar kende kinderziektes en personeelsgebrek. Jan werd presentator van nieuwe producten: ‘Ik moest daarnaast ook bij de boeren langsgaan om problemen op te lossen. Wij wilden dingen maken die anderen níet konden maken. Het was leuk werk want je liet wat na.’
Ondanks het succes volgde Herbert Vissers later niet helemaal de markt: ‘Soms liep hij voor, soms was hij te laat.’ Om mensen aan de gang te houden werden betonmolens en bouwliften gemaakt, maar ook koperen plaatjes voor fietsremnaven gestampt. Op het hoogtepunt werkten er 1.100 mensen. Tamboer heeft voor Vicon veel landen bezocht om de verkoop te promoten: ‘Ik had als groot voordeel dat ik wist waarover ik sprak omdat ik zelf achter het smidsvuur heb gestaan.’
Bij de weduwe Vissers werden in de oorlogstijd via de latere burgemeester Cor van Stam veel onderduikers ondergebracht. Ook Herbert Vissers was een sociaal mens. Hij spande zich o.a. in voor de oprichting van een technische school ( later HVC: Herbert Vissers College), woningbouw ( de zogenaamde flintstonehuisjes voor oudere landarbeiders en jongeren ), de dorpsraad, brillen werden betaald, er waren zomerhuisjes in Noordwijkerhout en er was een Vicon mannenkoor. Vicon was een bakermat voor allerlei activiteiten. Via ‘De Kern’, een soort ondernemingsraad, werd er overlegd tussen personeel en directie.
Wat waren nou succesvolle Vicon-producten? De aardappelpootmachines, bietenlichters, bietendunners, schoffelmachines, schotelkunstmeststrooiers, harkkeerders, hooischudders, pendelstrooiers, schijvenmaaiers, grootpakpersen voor silage, maaiers en spitmachines.
Er kwamen vestigingen in o.a. Duitsland, België, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Spanje, Canada, en Brazilië volgden. Tamboer: ‘Ik ben blij dat de naam Vicon nog steeds bestaat en haar producten wereldwijd het werk van veehouders en akkerbouwers veraangenamen. Dat was ooit het doel van Herbert Vissers en zijn medewerkers’
Auteur: Frans Tol
(20-09-2011)