History Zetor 25.
Ko de Feijter
Het ontstaan van staatsbedrijf Zbrojovka Brno gaat terug naar 1918. Het is van oorsprong een wapenfabriek met een eigen ijzergieterij. Naast wapens produceerde men onder andere boekdrukpersen, motorfietsen, stationaire motoren en ook vliegtuigmotoren.
Al in 1930 begon men met het ontwerpen van een 9 cylinder luchtgekoelde tweetakt dieselmotor, welke 260 PK leverde! Deze is ook daadwerkelijk in productie gegaan en geleverd aan vliegtuigfabrikanten. Zijn gebouwd totdat in 1939 de Duitse bezetters de leiding van de fabriek overnamen en volledig overgeschakeld werd op de productie van wapentuig voor het Duitse leger. Dit heeft geduurd tot begin 1945. Vrijwel direct nadat men door het Russische leger bevrijd was, had de Tsjechische staat al plannen voor het bouwen van een kleine betrouwbare en wendbare trekker. Skoda en Svoboda bouwden voor de oorlog al trekkers maar voldeden niet.
De opdracht voor ontwerpen en eventueel bouwen ging naar Zbrojovka! Een team ingenieurs onder leiding van František Musil ging aan de slag. Al na 6 maanden had men het eerste prototype klaar! Het resultaat was een 2 cylinder 4 takt motor met een boring van 105 mm en een slag van 120 mm en een inhoud 2080 cc. met een compleet nieuw ontworpen versnellingsbak, verdeeld in twee groepen van drie vitessen vooruit en één achteruit. Ook had de eerste versie al een 540 toeren aftak-as en een daarop gemonteerde dorspoelie. 14 november 1945 werd de eerste proefrit gemaakt. September 1946 werd de T 25 voor het eerst aan het grote publiek getoond onder de nieuw geregisteerde naam Zbrjovka Traktor, Zetor. De eerste serie van productiejaar 1947 was uiterst sober uitgevoerd, had geen startmotor maar wel een 6 volts accu en dynamo ten behoeve van de verlichting en om de voorkamer motor voor te gloeien om hem daarna met de hand aan te slingeren. Was wel uitgerust met kleplichters en mede door het 147 kilogram zware vliegwiel is het mogelijk om de trekker met de hand te starten.
Deze eerste variant is twee jaar gebouwd waarna men de trekker op meerdere punten heeft aangepast. Grootste wijziging was de 12 volts installatie met startmotor, de ‘’Farmall ‘’ zitting verdween, de grote 12 volts accu kreeg zijn plaats onder de nieuw ontworpen beklede zitting. In de praktijk bleek de geringe bodemvrijheid van de vooras, problemen te geven, vooral in staande gewassen. Om die reden heeft Zetor later de hogere K ‘’Kultivace” op de markt gebracht. Werd voorzien van een portaalvooras en achter had men de keuze uit 13.00 X 28 of 9.00 X 36 wielen. De eerste 25K’s werden in 1952 naar Polen geleverd. De bestaande 25’s werden ook nog geproduceerd naast de ‘’K”. Totdat men in 1953 besloot om ook de vooras van de eerste versie te veranderen om zodoende de 25 ook meer bodemvrijheid te geven. Achter bleef men de 11.25 X 24 wielen monteren. Deze versie kreeg de typeaanduiding 25A . Verder kregen de A en de K in dat jaar ook een voetgas en het motorblok werd aangepast om er een originele luchtcompressor rechts achter de brandstofpomp te kunnen monteren. Werd dan aangedreven vanuit de distributie, in de latere onderdelenboeken werden de eerste versies met lage vooras als 25 N (Niedrig) aangegeven. Pas in 1961 stopte de teller op 158.570 stuks waarvan er 97.000 wereldwijd geëxporteerd zijn!